اهداف و کاربردها

• تعمیر و نگهداری: بازیابی عملکرد دستگاه‌هایی که اطلاعات فنی‌شان در دسترس نیست.

• تحلیل امنیتی: یافتن آسیب‌پذیری‌های سخت‌افزاری/نرم‌افزاری در محصولات IoT، تجهیزات پزشکی، و سیستم‌های تعبیه‌شده.

• سازگارسازی و توسعهٔ مکمل: ساخت قطعات یا فِرم‌ویر سازگار برای محصولات منسوخ یا رقابتی (interoperability).

• آموزش و پژوهش: درک طراحی‌های صنعتی و الگوبرداری برای یادگیری.

مراحل مهندسی معکوس در الکترونیک

۱. تحلیل فیزیکی (Physical Analysis)

• باز کردن دستگاه (Teardown)

• شناسایی بردها (PCB) و قطعات الکترونیکی

• نقشه‌برداری از مسیرها و اتصال‌ها (با میکروسکوپ یا مولتی‌متر)

• مولتی‌متر، میکروسکوپ دیجیتال، دوربین ماکرو

  ابزارهای موردنیاز:

  نرم‌افزار طراحی PCB مثل KiCad یا Altium Designer برای بازسازی شماتیک

  ۲. تحلیل منطقی (Logical / Schematic Analysis)

  • رسم شماتیک از روی PCB

  • شناسایی ICها از طریق Datasheet

  • تحلیل مسیرهای سیگنال (Clock، Reset، Power، I/O Bus)

  • درک منطق عملکردی مدار (مثلاً ADC، DAC، Microcontroller، RF Section)

     

    ۳. تحلیل فِرم‌ویر یا نرم‌افزار داخلی

    اگر مدار شامل میکروکنترلر باشد:

    • استخراج (Read-out) فِرم‌ویر از حافظه (فقط در صورت عدم وجود قفل امنیتی و برای کاربرد قانونی)

    • بررسی ساختار باینری یا دی‌اسمبل کردن کد با ابزارهایی مثل:

    • IDA Pro / Ghidra / Radare2 (برای تحلیل کد Assembly)
    • Binwalk / Firmware Mod Kit (برای تحلیل فایل‌های فِرم‌ویر)

    • شناسایی پروتکل‌های ارتباطی (UART، SPI، I²C، CAN، USB)

     

    ۴. شبیه‌سازی و تست

    • مدل‌سازی مدار در نرم‌افزارهایی مانند LTspice، Proteus، Multisim

    • اجرای تست عملکردی روی برد واقعی

    • استفاده از ابزارهای اندازه‌گیری:

    • Logic Analyzer
    • Oscilloscope
    • Signal Generator
      

       

      ۵. مستندسازی و بازطراحی

      • بازسازی شماتیک کامل

      • ترسیم مجدد PCB

      • ایجاد مدل سه‌بعدی (در صورت نیاز)

      • طراحی نسخه بهینه یا جایگزین با قطعات مدرن